Το ιστορικό, ο
χαρακτήρας και οι αρχές λειτουργίας
της Πρωτοβουλίας
Αθήνας ενάντια στις εξορύξεις υδρογονανθράκων
Ιστορικό
Η «Πρωτοβουλία Αθήνας ενάντια στις εξορύξεις υδρογονανθράκων»
συγκροτήθηκε μετά από δύο διαδοχικές διερευνητικές συνελεύσεις, που ακολούθησαν
μια ενημερωτική συνάντηση και πραγματοποιήθηκαν στο αυτοδιαχειριζόμενο θέατρο
ΕΜΠΡΟΣ, στο διάστημα Μάρτης - Απρίλης 2018.
Αφορμή της συγκρότησής της αποτέλεσαν οι παραχωρήσεις των
δικαιωμάτων έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων -σε μεγάλα τμήματα, γνωστά σαν
«οικόπεδα», της Δυτικής και Νότιας Ελλάδας- σε μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες,
καθώς και η εντατικοποίηση -τη συγκεκριμένη περίοδο- των ερευνητικών γεωτρήσεων
στη χερσαία περιοχή των Ιωαννίνων και της Θεσπρωτίας («οικόπεδο» Ιωαννίνων).
Σκοπός της Πρωτοβουλίας είναι η συμβολή στην ενημέρωση και στην
περαιτέρω ανάπτυξη των αντιστάσεων ενάντια σε μια επιλογή στρατηγικού
χαρακτήρα, που θα διαιωνίσει την υποταγή της κοινωνίας σε ένα αδιέξοδο
οικονομικό μοντέλο και έχει σαν αποτέλεσμα την καταλυτική διατάραξη της οικολογικής
ισορροπίας. Σε αυτό το πλαίσιο, επιδιώκει κοινές ή παράλληλες δράσεις με φορείς
και συλλογικότητες -στην Αττική και στις άλλες περιοχές, ιδιαίτερα στις άμεσα
«πληττόμενες»-, που κινούνται στην ίδια κατεύθυνση, στη βάση της αυτονομίας και
της ισοτιμίας.
Ο χαρακτήρας της
Πρωτοβουλίας
Βασικός πυρήνας της συγκρότησης και λειτουργίας της «Πρωτοβουλίας
Αθήνας ενάντια στις εξορύξεις υδρογονανθράκων» είναι η εναντίωση στις εξορύξεις
υδρογονανθράκων και η αναζήτηση - υποστήριξη εναλλακτικών θεωρήσεων - επιλογών
στον τομέα της παραγωγής και διαχείρισης της ενέργειας. Αντικειμενικά, η
Πρωτοβουλία αποτελεί πολυσυλλεκτική συγκρότηση, η οποία απαιτεί βαθιά
συναινετική αντίληψη, στηριγμένη στο κοινό πολιτικό - κινηματικό στόχο.
Ο χαρακτήρας της Πρωτοβουλίας είναι κινηματικός, με την έννοια ότι
αγωνίζεται, κατά προτεραιότητα, για την ανάπτυξη αντιστάσεων και δράσεων στη
«βάση», δεν αποβλέπει σε -οποιουδήποτε
είδους- θεσμική εκπροσώπηση και εξαρτά την ύπαρξή της από την υλοποίηση των στόχων
που έχει θέσει. Κατά συνέπεια, δεν αποτελεί μια, εξ ορισμού, μόνιμη συγκρότηση
και έχει άτυπο χαρακτήρα, δηλαδή χωρίς «επίσημο» καταστατικό, μητρώο μελών
κλπ..
Η Πρωτοβουλία απορρίπτει λογικές και πρακτικές ετεροκαθορισμού και
εξάρτησης από το κράτος, από εταιρείες και οικονομικούς φορείς, από πολιτικούς
χώρους και οργανώσεις. Κάνει αυτόνομα τις επιλογές της -μέσα από τις δικές της
διαδικασίες και με τους δικούς της κανόνες- και διασφαλίζει με τα δικά της μέσα
την υλοποίησή τους, καθώςη αυτονομία των επιμέρους συλλογικοτήτων είναι
προϋπόθεση για τη γενικότερη αυτονομία των κινημάτων.
Αγωνίζεται και επιδιώκει τη δημιουργία πλατιού κοινωνικού μετώπου
ενάντια στις εξορύξεις υδρογονανθράκων και για τη ριζική αλλαγή πολιτικών στον
τομέα της παραγωγής και διαχείρισης της ενέργειας. Προϋπόθεση γι αυτό θεωρεί
την αναζήτηση και καλλιέργεια κοινού λόγου, καθώς και τη συμπόρευση και το
συντονισμό δράσεων με, ανάλογου χαρακτήρα, συλλογικότητες, που
δραστηριοποιούνται σε όλα τα «μέτωπα» των εξορύξεων και των άλλων ενεργειακών
δραστηριοτήτων.
Με βάση τα παραπάνω, η Πρωτοβουλία διαμορφώνει τη δική της
πρακτική, ως προς το που συμμετέχει ή με ποιους/ες συγκροτεί προσωρινές ή
μονιμότερες συνεργασίες, με κριτήρια, αφενός, την υλοποίηση των στόχων και,
αφετέρου, τη διαφύλαξη της αξιοπιστίας και του χαρακτήρα της ίδιας. Στέκεται,
ιδιαίτερα, κριτικά και με επιφύλαξη απέναντι στο ρόλο εκείνων των ΜΚΟ, που με
το συστημικό τους λόγο, την έμφαση στις επικοινωνιακές πρακτικές, την τάση
ηγεμόνευσης στο αντιεξορυκτικό κίνημα, την απουσία τους από κρίσιμα
περιβαλλοντικά «μέτωπα», την επιθετική στάση τους απέναντι σε κινήματα στο χώρο
της ενέργειας, τις δεσμεύσεις τους και την ευκολία ενσωμάτωσης που τις
χαρακτηρίζει λειτουργούν -σε βάθος χρόνου- ανασχετικά στις κινηματικές διεργασίες
και δράσεις.
Αρχές λειτουργίας
της Πρωτοβουλίας
«Μέλη» της Πρωτοβουλίας μπορεί να είναι φυσικά πρόσωπα τα οποία
αποδέχονται τα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά, τις αρχές λειτουργίας,το πλαίσιο
των θέσεων και επιδιώξεων της Πρωτοβουλίας-όπως διαμορφώνονται καθημερινά μέσα
από τη συλλογική λειτουργία και δράση- και συμμετέχουν ενεργά στις
εσωτερικές διαδικασίες και στις δράσεις της. Δεν γίνεται να συμμετέχουν στην πρωτοβουλία άτομα
που υποστηρίζουν ρατσιστικές, σεξιστικές, ομοφοβικές, τρανσφοβικές και
γενικότερα ακροδεξιές - φασιστικές αντιλήψεις και πρακτικές. Τα «μέλη» συμμετέχουν
στη ζωή της συλλογικότητας άμεσα, χωρίς ενδιάμεσες εκπροσωπήσεις ή οποιουδήποτε
είδους αντιπροσώπευση, ανεξαρτήτως της όποιας ενδεχόμενης άλλης πολιτικής, κομματικής
ή οργανωτικής ένταξής τους.
Η λειτουργία της Πρωτοβουλίας είναι οριζόντια - αντιιεραρχική και
αμεσοδημοκρατική. Επιδιώκεται η εναλλαγή στην κατανομή, τόσο των εσωτερικών
ρόλων και ευθυνών, όσο και της δημόσιας εκπροσώπησης του σχήματος, έχοντας πλήρη
συνείδηση ότι κάτι τέτοιο απαιτεί μια διαρκή προσπάθεια αυτομόρφωσης και
ουσιαστικής κατάκτησης της συλλογικής λειτουργίας.
Πυρήνας της λειτουργίας είναι η συνέλευση των «μελών» της
Πρωτοβουλίας, στην οποία συζητούνται και αποφασίζονται όλες οι βασικές επιλογές
και αξιολογούνται οι δράσεις που αναπτύσσονται. Οι συζητήσεις και οι
προβληματισμοί στις ομάδες εργασίας ή στα διαδικτυακά μέσα (όταν αυτό
επιβάλλεται) λειτουργούν υποβοηθητικά στο έργο της συνέλευσης. Ουσιαστικό
στοιχείο για την αποτελεσματική λειτουργία της συνέλευσης είναι η καλή
προετοιμασία, μέρος της οποίας είναι η ύπαρξη μιας βασικής ατζέντας -από την
κάθε συνέλευση για την επόμενη- και των υποστηρικτικών κειμένων για κάθε θέμα,
όταν αυτό είναι εφικτό.
Σε ότι αφορά στη λήψη των αποφάσεων επιλέγεται η αρχή της μέγιστης
συναίνεσης και για την επίτευξή της εξαντλείται όλος ο διαθέσιμος -κάθε φορά-
χρόνος. Η συναίνεση δε συμβαδίζει με την επιβολή προσωπικών όρων, απαιτεί να
προτάσσεται το συλλογικό συμφέρον και μπορεί να εκφραστεί, άλλοτε με πλήρη
ομοφωνία, άλλοτε με πολλή ισχυρή πλειοψηφία και την ανοχή όσων μειοψηφούν και -σε
πολύ ειδικές περιπτώσεις- με μικρότερη πλειοψηφία και ψηφοφορία, όταν
επιβάλλεται η λήψη απόφασης και έχουν εξαντληθεί τα όποια περιθώρια χρόνου και
συνδιαμόρφωσης. Σε κάθε περίπτωση, συνεκτιμάται το προσδοκώμενο αποτέλεσμα με
τη συνοχή και την αξιοπιστία της συλλογικότητας. Σε καμία περίπτωση δε
«φιμώνεται» μια μειοψηφική άποψη, που μπορεί -κάλλιστα- να δημοσιοποιηθεί (όχι,
φυσικά, σαν θέση της Πρωτοβουλίας).
Οι σχέσεις μεταξύ των «μελών» καθορίζονται από τις αρχές της
ισοτιμίας και του αλληλοσεβασμού. Στο πλαίσιο αυτό, διασφαλίζεται η δυνατότητα
να διατυπώνονται και να συζητούνται όλες οι απόψεις και επιδιώκεται να εκλείψει
η αναπαραγωγή των όποιων κοινωνικών στερεοτύπων σχετίζονται με το ρόλο των
φύλων, την ικανότητα, την ηλικία, την άκριτη υπεροχή της γνώμης των «ειδικών»
κλπ.. Σε καμία περίπτωση δεν γίνεται δεκτή οποιαδήποτε άσκηση λεκτικής ή
σωματικής βίας στο εσωτερικό της συλλογικότητας,
Στη λειτουργία και στις δραστηριότητες της Πρωτοβουλίας
ακολουθείται η αρχή της δημοσιότητας και σε αυτήν την κατεύθυνση αξιοποιούνται τα
μέσα επικοινωνίας που αυτή διαθέτει (ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, ιστολόγιο, σελίδα
στο f/b).Τα ίδια μέσα χρησιμοποιούνται και
για την «εσωτερική» επικοινωνία και ενημέρωση, με τρόπο που δεν υποκαθιστά τη
συνέλευση.
Δεν προβλέπονται διαδικασίες «κυρώσεων» ή «μέτρων» σε βάρος μελών
της Πρωτοβουλίας που έχουν «αποκλίνουσα» στάση -από τη συλλογικά αποφασισμένη-
ή που εκθέτουν με τη στάση τους τη συλλογικότητα. Προβλήματα αυτού του είδους
αντιμετωπίζονται με πολιτικό διάλογο στο πλαίσιο της συνέλευσης, ακόμη και με
δημόσια κριτική, αν αυτό επιβάλλεται. Σαν έσχατη λύση, όταν υπάρχει
διαπιστωμένη σκοπιμότητα σε βάρος της συνέλευσης και έχουν εξαντληθεί όλα τα
περιθώρια, μπορεί να χρησιμοποιηθεί η λύση της αφαίρεσης του δικαιώματος
συμμετοχής στη συνέλευση.
11.6.2019
(Ακολουθεί το ιδρυτικό κείμενο της Πρωτοβουλίας)
STOP στις έρευνες
και στις εξορύξεις υδρογονανθράκων
Νέες καταστροφικές και επικίνδυνες επιλογές έχουν αρχίσει να
υλοποιούνται, με απροσδιόριστες συνέπειες στη ζωή μας και στο μέλλον του τόπου.
Πετρελαϊκοί κολοσσοί, που ενοχοποιούνται για ανυπολόγιστες οικολογικές
καταστροφές και εξυπηρετούνται από την εκμετάλλευση και το αιματοκύλισμα Μέσης
Ανατολής και Αφρικής, έχουν εγκατασταθεί στην Ν.Α. Μεσόγειο.
Στη χώρα μας, η Ήπειρος, η Αιτωλοακαρνανία, η Β.Δ. Πελοπόννησος, ο
Δ. Πατραϊκός, το Κατάκολο, το Ιόνιο και η θάλασσα νότια της Κρήτης, έχουν
παραδοθεί -με συμβάσεις παραχώρησης- για έρευνα και εξόρυξη υδρογονανθράκων
(πετρέλαιο και φυσικό αέριο). Ταυτόχρονα, με τις πρώτες προσπάθειες εξόρυξης
στην Κύπρο, ξεκίνησε η όξυνση των σχέσεων με την Τουρκία.
Οι υδρογονάνθρακες δε φέρνουν την ευτυχία
Οι διεθνείς έρευνες και στατιστικές είναι αμείλικτες: χώρες και
περιοχές που βάσισαν την οικονομία τους στις εξορύξεις, έχουν από τους
χαμηλότερους δείκτες δημοκρατίας, υγείας, ποιότητας περιβάλλοντος, εκπαίδευσης
και τους υψηλότερους σε διαφθορά, ανεργία, φτώχεια, ανισότητες, βία και
συγκρούσεις. Όπως έχει αποδειχθεί στην
πράξη, πολλές περιοχές εξόρυξης -αμέσως μετά την πρώτη περίοδο κατασκευής των
έργων-βρίσκονται αντιμέτωπες με τον οικονομικό μαρασμό, ασθένειες που
σχετίζονται με την υποβάθμιση του περιβάλλοντος, απώλεια θέσεων εργασίας και
τεράστιο κύμα μετανάστευσης. Χαρακτηριστικό, πρόσφατο παράδειγμα η περιφέρεια
Μπαζιλικάτα στη γειτονική Ιταλία.
Τα κέρδη στις εταιρείες, οι ζημιές στην κοινωνία
Υπόσχονται αμφίβολα οικονομικά οφέλη για το Δημόσιο από μισθώματα
και φόρους, ανάλογα με τα κέρδη που θα δηλώνονται. Αναμφίβολα, δεν μπορούν να
αντισταθμίσουν τα κόστη των δημόσιων υποδομών που συνδέονται με τις εξορύξεις,
της αντιμετώπισης -έστω και μέρους- των επιπτώσεων στην υγεία, στο περιβάλλον,
στις παραγωγικές δραστηριότητες και του εξοπλιστικού «πυρετού», που αναμένεται
να ακολουθήσει.
Από την άλλη πλευρά, τοξικά αέρια και απόβλητα, ρύπανση των νερών
και της θάλασσας, αποψίλωση δασών, αλλοίωση τοπίων, αύξηση της σεισμικότητας,
καθιζήσεις, καταστροφή γεωργικής γης, εκτοπισμός των παραδοσιακών
δραστηριοτήτων (κτηνοτροφία, μελισσοκομία κλπ), υποβάθμιση της δημόσιας υγείας
είναι οι μη αναστρέψιμες επιπτώσεις, ακόμη και στην υποθετική περίπτωση της
«κανονικής» λειτουργίας των έργων εξόρυξης. Σε περίπτωση ατυχήματος, οι επιπτώσεις
στο περιβάλλον, στον τουρισμό, στην αγροτική παραγωγή και στην αλιεία θα είναι
ανυπολόγιστες. Και θα τις πληρώσουμε εμείς και όχι η Τοtal, η Repsol, η
Edisson, η Exxon Mobil ή ο Λάτσης. Το πρόσφατο ατύχημα με τη διαφυγή μερικών
τόνων πετρελαίου στο Σαρωνικό, είναι ένα ελάχιστο δείγμα της καταστροφής που θα
απειλεί τεράστιο τμήμα της χώρας.
Ούτε στην Ήπειρο, ούτε πουθενά
Στην Ήπειρο, ξεκίνησαν οι διερευνητικές γεωτρήσεις ξεσηκώνοντας
ένα κύμα τοπικών αντιδράσεων, που κινητοποίησαν τους απανταχού Ηπειρώτες. Μια
περιοχή με πλούσια βιοποικιλότητα, ιδιαίτερο ορεινό ανάγλυφο, ποτάμια, δάση,
παραδοσιακούς οικισμούς και μοναδικά τοπία, που αποτελεί την πιο καθαρή και την
πιο ανέγγιχτη περιοχή της Ε.Ε., προορίζεται να γίνει «σουρωτήρι» από χιλιάδες
γεωτρύπανα που θα φτάνουν σε μεγάλα βάθη. Γεωτρύπανα που στήνονται ανοίγοντας
δρόμους σε όλα τα βουνά αλλά και -αυθαίρετα- σε αγροτικές ιδιοκτησίες,
ρυπαίνοντας τα νερά και καταστρέφοντας το τοπίο, προκειμένου να ψάξουν για
κοιτάσματα.
Στα νησιά του Ιονίου, στην Αιτωλοακαρνανία, στην Πελοπόννησο και
στην Κρήτη οι κάτοικοι ανησυχούν, ζητούν ενημέρωση και αντιδρούν στη βίαιη
αλλαγή που τους επιβάλλεται.
Δεν είναι μόνοι τους! Έχουν στο πλευρό τους όσους συνειδητοποιούν
ότι οι εξορύξεις υδρογονανθράκων είναι μια στρατηγική επιλογή, που θα επηρεάσει
αρνητικά τη συνολική θέση της χώρας και θα διαιωνίσει την υποταγή της σε ένα
αδιέξοδο οικονομικό μοντέλο, που έχει σαν αποτέλεσμα την καταλυτική διατάραξη
της αρμονικής σχέσης ανάμεσα στον άνθρωπο και στη φύση.
Υπάρχει άλλος δρόμος και μας αφορά όλους
Ένας ενεργειακός σχεδιασμός, με κεντρική κατεύθυνση την
εξοικονόμηση και με αποκεντρωμένη αξιοποίηση ανανεώσιμων ενεργειακών πόρων
-χωρίς τις ακρότητες που βιώνουμε σε διάφορες περιοχές της χώρας-, μπορεί να
αποτελέσει έναν ορατό στόχο, που θα βελτιώσει τις συνθήκες του περιβάλλοντος,
δημιουργώντας πολλαπλάσιες θέσεις εργασίας,
μειώνοντας το κόστος της ενέργειας και θα αντιμετωπίσει την ενεργειακή
φτώχεια που απειλεί ολοένα και μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας μας. Με την προϋπόθεση
ότι ο στόχος αυτός θα αποτελεί μέρος μιας συνολικότερης προσπάθειας ουσιαστικής
αμφισβήτησης του εξορυκτικού μοντέλου ανάπτυξης.
Ελάτε να αγωνιστούμε μαζί!
Να μην αφήσουμε να γίνει η χώρα μας το
νέο πεδίο συγκρούσεων και καταστροφής
για τον έλεγχο των ενεργειακών πόρων
και δρόμων.
Ο πλούτος της χώρας μας βρίσκεται πάνω
στο έδαφος, όχι κάτω από αυτό.
Απρίλης 2018
English
Spanish
