Η
περίπτωση της Energean Oil & Gas
Είναι κοινό, πλέον, μυστικό ότι οι
πετρελαϊκές εταιρείες είναι εδώ, καθώς το ένα τρίτο της χερσαίας και θαλάσσιας
επικράτειας της χώρας τους έχει παραχωρηθεί -με μακροχρόνιες συμβάσεις- για
έρευνα και εξόρυξη υδρογονανθράκων. Αυτές τις μέρες, τέθηκε σε δημόσια
διαβούλευση η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ) του έργου της «α΄ φάσης
του προγράμματος ανάπτυξης του κοιτάσματος υδρογονανθράκων “Δυτικό Κατάκολο”».
Αυτό σημαίνει ότι το στάδιο των ερευνών έχει ολοκληρωθεί και ότι επίκειται η
εκμετάλλευση, δηλαδή η άντληση πετρελαίου. Αυτή είναι η πρώτη από τις διάφορες
περιοχές, που έχουν παραχωρηθεί στις πετρελαϊκές εταιρείες, που βρίσκεται
αντιμέτωπη με αυτό το ενδεχόμενο, σχεδόν σαράντα χρόνια μετά την έναρξη της
εκμετάλλευσης του κοιτάσματος του Πρίνου (1981). Τα δικαιώματα εκμετάλλευσης
του κοιτάσματος στο Δυτικό Κατάκολο έχουν παραχωρηθεί στην εταιρεία Energean
Oil & Gas και αυτό είναι μια καλή ευκαιρία για να σκαλίσουμε
ορισμένες αθέατες πλευρές της δραστηριότητας της συγκεκριμένης εταιρείας. Αλλά
ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά …
Μια από τις πρώτες πράξεις της νέας
κυβέρνησης στον τομέα της εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων θα είναι η επικύρωση
στη Βουλή των συμβάσεων για τα οικόπεδα δυτικά και νοτιο-δυτικά της Κρήτης. Με
τις νέες συμβάσεις ο χάρτης των παραχωρήσεων θα περιλαμβάνει πέντε εταιρείες
είτε ως αποκλειστικές αναδόχους, είτε ως μέρη κοινοπραξιών. Αυτές είναι οι: ΕΛΠΕ, Energean Oil & Gas, Repsol,
ExxonMobil, Total. Τυπικά,
αυτή η λίστα περιλαμβάνει και την Edison[1], στο Δ. Πατραϊκό και
στο οικόπεδο 2 (Κέρκυρα), το χαρτοφυλάκιο της οποίας, ωστόσο, ανακοινώθηκε στις
4 Ιούλη[2]
πως θα περάσει στην Energean, έναντι 750 εκ. δολαρίων[3].
Η νομική διαδικασία της πώλησης αναμένεται να ολοκληρωθεί στα τέλη του 2019.
Προσπαθώντας να δούμε σφαιρικά το θέμα, είναι
αναγκαίο να υπογραμμίσουμε ότι οι εξορύξεις υδρογονανθράκων εντάσσονται σε
εταιρικούς και κρατικούς σχεδιασμούς, οι οποίοι σχετίζονται άμεσα με την
«ομαλή» λειτουργία της παγκόσμιας οικονομίας, που έχει στο επίκεντρο τα
ζητήματα της ενέργειας. Οι σχεδιασμοί αυτοί, στη φάση της υλοποίησής τους,
συνδέονται όχι μόνο με ευρείας κλίμακας περιβαλλοντικές επιπτώσεις -όπως πολύ
συχνά πιστεύεται-, αλλά και με πληθώρα άλλων προβλημάτων, που ξεκινούν από την
οικονομική και κοινωνική εξαθλίωση ολόκληρων περιοχών και φτάνουν σε ακραίους
πολεμικούς ανταγωνισμούς και συγκρούσεις.
Για το λόγο αυτό, επιλέγουμε την ανάδειξη όλων των πτυχών του προβλήματος,
κρατώντας σαφείς αποστάσεις από λογικές ενός στενού «περιβαλλοντισμού», που σε
πολλές περιπτώσεις αποδεικνύεται ανίσχυρος απέναντι στα διάφορα megaprojects
και ενσωματώσιμος στις κυρίαρχες ιδεολογικές αφηγήσεις και επιλογές.
Το γεγονός ότι οι σχεδιασμοί στους οποίους
αναφερόμαστε υπακούουν σε ορισμένες κεντρικές, συστημικές επιλογές δε σημαίνει
πως δεν υπάρχουν εταιρικοί και διακρατικοί ανταγωνισμοί, ως προς τους επιμέρους
στόχους και το σχεδιασμό της εξορυκτικής δραστηριότητας, όπως, για παράδειγμα,
αυτοί που αναπτύσσονται τα τελευταία χρόνια στη νοτιο-ανατολική Μεσόγειο. Δεν
είναι μυστικό ότι, παράλληλα με τους αγώνες των τοπικών κοινωνιών ενάντια στις εξορύξεις
υδρογονανθράκων, διεξάγεται και ένας άλλος «αγώνας» μεταξύ των εταιριών, συχνά μακριά
από τα φώτα της δημοσιότητας. Αυτή η «υπόγεια» διαπάλη συγκρουόμενων
συμφερόντων έχει στον πυρήνα της την επιδίωξη για έλεγχο των «πηγών» ενέργειας,
για κυριαρχία στις αγορές ενέργειας και για την αύξηση της κερδοφορίας των
μεγάλων οικονομικών ομίλων, που δραστηριοποιούνται σε αυτό το πεδίο.
